Προβολή 30/11/2011 : Μελαγχολία

Η Κινηματογραφική Λέσχη Σερρών ''Στιγμές Της Πόλης" παρουσιάζει την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου στις 19:30 στο Σινε-Κρόνιο την τελευταία  δημιουργία του Λάρς Φον Τριέρ ''Μελαγχολία".

 με τους Κίρστεν Ντανστ, Σαρλότ Γκένσμπουργκ, Κίφερ Σάδερλαντ, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Τζον Χαρτ, Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ, Μπράντι Κόρμπετ, Ούντο Κίερ

Υπόθεση:

Η Τζαστίν (Κίρστεν Ντανστ) και ο Μάικλ (Αλεξάντερ Σκάαρσγκαρντ) γιορτάζουν το γάμο τους με ένα πάρτυ στο σπίτι της αδερφής της (Σαρλότ Γκαίνσμπουργκ) και του άντρα της (Κίφερ Σάδερλαντ). Εντωμεταξύ, ο πλανήτης Μελαγχολία κατευθύνεται προς τη Γη...

 Η ταινία :

Η "ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ" είναι ένα ακόμα φιλμ του Λαρς Φον Τρίερ που στοχεύει στην πρόκληση πέρα από την καταπληκτική ατμόσφαιρα που κυριαρχεί σε μια ταινία όπου ένας πλανήτης (κρυμμένος πίσω από τον Ήλιο) με το όνομα "MELANCHOLIA" έρχεται να χαλάσει τον γάμο τον κεντρικών ηρώων καθώς κατευθύνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την Γη. Η ξαφνική αυτή διαπίστωση δημιουργεί την εντύπωση πως οι ...μέρες μας είναι μετρημένες. Θα έρθει η συντέλεια του σύμπαντος, συνεπικουρούμενη από την αποσύνθεση της ζωής και των ανθρώπινων σχέσεων;
Κάθε ταινία του Δανού δημιουργού είναι μια πρόκληση για συζήτηση, πόσο μάλλον όταν ισχυρίζεται αυτή την φορά πως ό,τι βλέπουμε, είναι και η πιο εμπορική του δουλειά! Δεν θα το έλεγα, καθώς δίπλα σ' αυτό το μάλλον σκοτεινό θέμα, εγώ βλέπω κρυμμένη μια φοβερή διάθεση μαύρου χιούμορ, και ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι, με την καινούργια μούσα του την Κίρστεν Ντανστ. Σίγουρα λιγότερο ακραία προβοκατόρικο από τον παγανιστικό, ταρκοφσκικό "ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ", που δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους.
Ο ίδιος ο Τρίερ τόνισε στην συνέντευξη τύπου : "Πράγματι όλο αυτό έχει ένα νόημα καθώς ναι μεν ο πλανήτης "MELANCHOLIA" κατευθύνεται για να καταστρέψει και την Γη πέρα από έναν γάμο, αλλά από την άλλη μεριά, δεν θα πεθάνουμε όλοι, τελικά! Αυτό δεν είναι το θέμα; (μισογελώντας)".
Επίσης ανέφερε ότι ο ίδιος είχε περάσει πολλές καταθλιπτικές κρίσεις, καθώς τον θυμάμαι με τρεμάμενα χέρια να απαντάει στο μικρόφωνο στις Κάννες πριν δυό χρονια. Είναι ένα θέμα τον οποίο τον απασχολεί και φυσικά το βγάζει και στην οθόνη, τουλάχιστον με αυτό το σαρδόνιο αφοπλιστικό τρόπο του.
Η Σαρλότ Γκένσμπουργκ τόνισε πως μόνο από τον "ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ" και μετά κατάλαβε πως δουλεύει, καθώς στον Δανό δημιουργό αρέσει παρ πολύ να αφήνει κάποια σημεία κρυμμένα, έτοιμα να αποκαλυφθούν μέσα στην πορεία του φιλμ.
Γοητευμένη εμφανίστηκε και η Κίρστεν Ντανστ, από την προσπάθεια του Τρίερ να αποτυπώσει όλο το κλίμα που κυριαρχούσε μέσα του και να μπορέσει να το σχηματοποιήσει στην εικόνα ενός γιγαντιαίου πλανήτη που κατευθύνεται για να καταστρέψει τη Γη.
Τέλος ο Δανός δημιουργός εντείνοντας την αίσθηση του απρόβλεπτου και της "καταστροφικής" αυτοκριτικής που τον χαρακτηρίζει, δήλωσε πως τώρα που ολοκλήρωσε και πρόβαλλε την ταινία του στο 64ο Φεστιβάλ Καννών, συνειδητοποιεί πως δεν του άρεσε καθόλου η ύπαρξη του ρομάντζου! Η μουσική μόνη της θ' αρκούσε... είπε.(via http://www.myfilm.gr)
 

 

Η Άποψη Του Σκηνοθέτη :

Ήταν σα να ξυπνούσα από όνειρο: η παραγωγός μου, μου έδειξε την πρόταση για την αφίσα. «Τί είναι αυτό; » ρώτησα. « Μια ταινία σου », απαντά εκείνη. « Ελπίζω πως όχι», μουρμούρισα. Βλέπω τρέιλερ, φωτογραφίες. Φαίνεται χάλια. Είμαι συντετριμμένος.Μη σχηματίσετε λάθος άποψη... δουλεύω για αυτή την ταινία δύο χρόνια. Με μεγάλη ευχαρίστηση. Ίσως όμως παραπλάνησα τον ίδιο μου τον εαυτό. Μπήκα σε πειρασμό. Όχι ότι έκανε κάποιος κάτι λάθος, αντιθέτως όλοι δουλέψανε πιστά για την επίτευξη του στόχου που έθεσα εγώ. Αλλά όταν η παραγωγός μου, μου δείχνει τα στεγνά γεγονότα, νοιώθω μια ανατριχίλα στη ραχοκοκαλιά μου.

Είναι μια γυναικεία ταινία! Είμαι έτοιμος να την απορρίψω σαν κακό μόσχευμα.

Όμως τι είναι αυτό που ήθελα εξαρχής; Αποφάσισα να βουτήξω στα βάθη του γερμανικού ρομαντισμού. Αυτό ξέρω μόνο. Αλλά αυτό δεν είναι άλλος ένας τρόπος να παραδεχτώ την ήττα μου; Ήττα έως τους χαμηλότερους κινηματογραφικούς κοινούς παρονομαστές. Ο ρομαντισμός κατακρεουργείται με όλους τους κοινότοπους τρόπους σε εμπορικά προϊόντα. Και πρέπει να παραδεχτώ, είχα πολύ καλές και αγαπημένες σχέσεις με το ρομαντικό σινεμά.. και για να δηλώσω το αυτονόητο: το Βισκόντι!

Γερμανικός ρομαντισμός που σου κόβει την ανάσα. Αλλά για το Βισκόντι, υπήρχε πάντα κάποιο στοιχείο που τον έθετε πέρα από τα τετριμμένα—που το μετέτρεπε σε αριστούργημα!

Έχω μπερδευτεί κι αισθάνομαι ένοχος. Τί έχω κάνει;

Ελπίζω μόνο να υπάρχει κάτι που μπορεί να προκαλέσει ρίγος μέσα σε όλο αυτό... Κλείνω τα μάτια μου κι ελπίζω!

Ο ΞΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΓΡΑΨΕ:  

Το τέλος του κόσμου σηματοδοτεί την αρχή μιας καινούργιας φάσης στην καριέρα του Τρίερ που με την την συναρπαστική «Μελαγχολία» του αποτυπώνει την πιο ευγενική εκδοχή της καταστροφής του κόσμου που θα περίμενε κανείς από οποιονδήποτε σκηνοθέτη, πόσο μάλλον από τον ίδιο. VARIETY

http://www.variety.com/review/VE1117945258/

Το κακό παιδί των Κανών, δημιουργεί ακόμα ένα αριστούργημα. ΤΗΕ FILM STAGE

http://thefilmstage.com/2011/05/18/cannes-review-melancholia/

O Tρίαρ δημιουργεί έναν υπνωτιστικό και οπτικά συγκλονιστικό και συγκινητικό φιλοσοφικό διαλογισμό μετατρέποντας το είδος των ταινιών καταστροφής σε οικογενειακό δράμα. DAILY TELEGRAPH

 http://www.telegraph.co.uk/culture/film/cannes-film-festival/8520943/Cannes-2011-Melancholia-review.html

O Tρίαρ έχει μετατραπεί σε έναν ενορχηστρωτή των ανθρώπινων φόβων και ανησυχιών, σε έναν τελετάρχη ενός ψυχολογικού τσίρκου, και η ‘Μελαγχολία’, παρά τις ατέλειες της, κατοικεί για καιρό το μυαλό σου, σαν ένα τρομαχτικό παραμύθι που σου διηγήθηκε ένας περίεργος θείος. SCREEN INTERNATIONAL

 http://www.screendaily.com/reviews/latest-reviews/melancholia/5027778.article 

O Tρίαρ δαμάζει τη σκηνοθετική του βιρτουοζιτέ προκειμένου να επιτρέψει στις δύο υπέροχες πρωταγωνίστριες του να επεκταθούν με όλη τους την ένταση…Οπτικά συναρπαστική, η «Μελαγχολία» του πετυχαίνει τους ‘παραπλανητικούς’ τις στόχους με σιγουριά και χωρίς φτηνές ευκολίες. MOVING PICTURES

http://www.movingpicturesnetwork.com/28031/melancholia-review/

Παρά τον θρηνητικό της τίτλο, η ταινία, είναι η δουλειά ενός ανθρώπου του οποίου η αργή ανάδυση από την προσωπική του κρίση, οδήγησε στη δημιουργία ενός συγκινητικού αριστουργήματος, σημαδεμένου από μία συγκλονιστική βαθύτητα οράματος. ΕΝΤERTAINMENT WEEKLY

http://insidemovies.ew.com/2011/05/18/cannes-film-festival-lars-von-trier-melancholia-terrence-malick/

Ένα σκοτεινό αποκαλυπτικό αριστούργημα… Ο Τρίαρ αναπτύσσει με υπνωτιστικό χτίσιμο αγαπημένα του μοτίβα ανυψώνοντας τα στο επίπεδο του επικού. INDIEWIRE

http://www.indiewire.com/article/cannes_review_with_melancholia_lars_von_trier_delivers_a_dark_apocalyptic_m/

Βγήκαμε αποσβολωμένοι από την προβολή της ταινίας, έχοντας ξεχάσει όλες μας τις προκαταλήψεις και προσπαθώντας να συγκρίνουμε ή να φέρουμε σε αντιπαράθεση τον υπνωτιστικό στοχασμό του Τρίαρ με την επική διαβεβαίωση του Μάλικ στο “Δέντρο της Ζωής»… Ένα πραγματικό φιλμ του σκοτεινού πρίγκιπα Τρίερ, ο οποίος μπορεί να είναι ένας εγωμανιακός που αυτοϊκτίρεται, αλλά δεν παύει να είναι και ένας ανεπανάληπτος, διεστραμμένος καλλιτέχνης, και τονίζω αυτήν την τελευταία λέξη, που είναι ο μόνος ο οποίος θα μπορούσε να σκηνοθετήσει το τέλος του κόσμου όχι με μια έκρηξη αλλά με τη μουσική του Βάγκνερ. – TIME OUT NEW YORK

http://newyork.timeout.com/arts-culture/film/1426991/cannes-2011-melancholia

Μια ταινία που είναι ταυτόχρονα χάρμα οφθαλμών, ατμοσφαιρικά σκυθρωπή και κατά κάποιο τρόπο σκυθρωπά αστεία. Ο ίδιος ο Τρίαρ δήλωσε πως η ταινία του είναι μια κωμωδία. Συμφωνώ. …Η Μελαγχολία μοιάζει με έναν βαρύ αναστεναγμό, ένα χάζεμα θαυμασμού απέναντι στο τρομακτικό θαύμα των πάντων…και είναι σίγουρα, ότι πιο κοντινό θα μπορούσε να κάνει ο Τρίαρ σε ζεστή αγκαλιά απέναντι στο κοινό του. MOVIELINE

http://www.movieline.com/2011/05/cannes-review-melancholia.php

Το τέλος του κόσμου είναι κοντά μας λέει ο Τρίερ και όπως θυμάστε και από τον Άμλετ, οι Δανοί ξέρουν πολύ καλά να διαισθάνονται τις επικείμενες καταστροφές… Μια πανέμορφη ταινία τέχνης που αξίζει 4 στα 5. EVENING STANDARD

http://www.thisislondon.co.uk/film/review-23951335-cannes-film-festival-melancholia-is-a-beautiful-looking-art-movie.do

Κριτικές Απο Τον Ελληνικό Τύπο.

Δεν είναι ευρέως (συγγνώμη για το λογοπαίγνιο) γνωστό ότι ο Λαρς φον Τρίερ διαθέτει χιούμορ. Και δικαιολογημένα: στις συνεντεύξεις Τύπου η αίσθηση της πλάκας που επιχειρεί κατεβαίνει στο κοινό ως αλαζονεία ή προσβολή και στη μοναδική κωμωδία που προσπάθησε πριν από μερικά χρόνια, το Boss of it all, το 2006, τα έκανε μούσκεμα κι οι θεατές απείχαν. Αυτό δεν σημαίνει πως το χιούμορ μέσα στα δράματά του δεν είναι αποτελεσματικό. Οι ταινίες του συχνά δομούνται όπως ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα, και στο πρώτο απ’ τα δυο μεγάλα κεφάλαια, αυτό του γάμου της Τζαστίν με τον καλόκαρδο Μάικλ (Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ), η αποσύνθεση της τελετής μέσα στο τεράστιο σπίτι όπου η αδελφή και ο γαμπρός της δεξιώνονται τους καλεσμένους διατυπώνεται με χιουμοριστικά σχόλια και άβολα ευτράπελα, χαρακτηριστικά της στραβής ματιάς του Φον Τρίερ στην αυταπάτη της ευτυχίας.
Οικογένεια και φίλοι παρακολουθούν την προβληματική και αρρύθμιστη Τζαστίν ν’ αδυνατεί ν αρθρώσει την παραμικρή ευχαρίστηση στην υποτιθέμενα πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής της. Η Κλερ κι ο Τζον έχουν κουραστεί από την αχαριστία και τα τερτίπια της. Αρνούνται να παραδεχτούν την ψυχική νόσο που επικρέμεται. Μόνο ο πατέρας της καταλαβαίνει, αλλά κι αυτός είναι επιρρεπής στην αντικοινωνική συμπεριφορά: χρόνια χωρισμένος απ’ τη γυναίκα του, δεν σταματάει να επιδεικνύει μια ασεβή, εγωκεντρική συμπεριφορά προς την οικογένειά του. Ο γάμος είναι φιάσκο, ο Λαρς φον Τρίερ δείχνει να ευχαριστιέται τα διαδικαστικά του ρεζιλέματος, και το αποτυπώνει σαν σκανδιναβική κομεντί που κρύβεται μέσα σ’ ένα απειλητικό δράμα.
Στο δεύτερο μέρος η αναμονή κλιμακώνεται και οι ψυχές πετούν χαμηλά. Στις ταινίες του Φον Τρίερ μια γυναίκα μόνη παίρνει στους ώμους της το φταίξιμο για τις αμαρτίες των ανδρών, υφίσταται τον εξευτελισμό, κουβαλάει το βάρος του κόσμου. Ο Γολγοθάς είναι δεδομένος, το φινάλε επιφυλάσσει μια ξαφνική αλλαγή υπέρ της αδύναμης κατατρεγμένης και το μελό εξαργυρώνεται σε εκδίκηση. Στη Μελαγχολία τα στοιχεία είναι διαφορετικά. Η Τζαστίν απαλλάσσεται απ’ τα δεσμά του γάμου με θόρυβο, τελεσίδικα και ιλαρά. Όλοι περιμένουμε την επικράτηση της οικογένειάς της. Σταδιακά, ωστόσο, επηρεάζει τους υπόλοιπους, τους μολύνει με την αγωνία της, ενισχύει τους φόβους της Κλερ και κυρίως του Τζον, απογειώνοντας την παράνοιά του.
Αποδεικνύεται πολύ δυνατότερη απ’ ό,τι φανταζόμαστε, αλλά δεν υπάρχει ίχνος θριαμβολογίας ή εκδίκησης στην εξέλιξη του έργου. Η κεντρική αντίπαλός της, η αδελφή της, μοιράζεται το spleen και κουρνιάζει για να περιμένει μαζί της το μοιραίο. Οι κοινές καταβολές τις ενώνουν. Επικρατεί το χειρότερο σενάριο. Μετά από χρόνια κατάθλιψης με κυμαινόμενα αποτελέσματα, ο Λαρς φον Τρίερ είναι ένας (αυθεντικά) πονηρός (αυθεντικά) μοιρολάτρης, που ξέρει να μετατρέπει τον πεσιμισμό του σε τέχνη. Και αυτό ακριβώς κάνει εδώ.
Μπορεί η Μελαγχολία να ξενίσει όσους περιμένουν από αυτόν το σοκ, μια καινούργια ανάγνωση αιώνιων θεμάτων υπό το πρίσμα του εικαστικού αιφνιδιασμού και της θεματικής ανορθογραφίας, αλλά σε αυτή την ταινία, χωρίς να έχει να προσθέσει κάτι ολότελα νέο, παρατηρεί την ψυχή πίσω απ’ τη συμπεριφορά και γνωρίζει πάντα πώς ν’ αποδώσει ατμόσφαιρα και να προκαλέσει ερμηνείες που κατεδαφίζουν τις «υποκριτικές» ασπίδες, όπως αυτές της Κίρστεν Ντανστ, η οποία πρέπει να τον ευγνωμονεί για το δώρο του θάρρους που της έκανε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ - LIFO

 Δύο αδερφές αντιμετωπίζουν, η κάθε μία με τον τρόπο της, το τέλος του κόσμου μας, ύστερα από σύγκρουση με τον τεράστιο πλανήτη Μελαγχολία, σε μια, δοσμένη με δύναμη, ονειρική ομορφιά και λυρισμό, αριστουργηματική ταινία.

Ακολουθώντας τον δρόμο που άνοιξε με τον «Αντίχριστο», όπου εξερευνούσε θέματα όπως η μοναξιά, η ουσία της ζωής σ' ένα ευάλωτο μέλλον, ο αντικομφορμιστής, προκλητικός όπως πάντα, Δανός σκηνοθέτης Λαρς φον Τρίερ έφτιαξε με τη νέα του ταινία «Μελαγχολία» την πιο όμορφη ίσως, ελεγειακή, σπαραχτική ταινία του. Ο άνθρωπος είναι μόνος στο Σύμπαν, σ' έναν πλανήτη που εδώ και δεκαετίες καταστρέφουμε ασύστολα και που εξακολουθούμε να καταστρέφουμε καθημερινά. Η ταινία ξεκινά με ένα εκπληκτικό «μουσικό» πρελούδιο (με υπόκρουση την εισαγωγή από το «Τριστάνος και Ιζόλδη»), με τον Τρίερ να μας παρουσιάζει την καταστροφή του πλανήτη μας ύστερα από σύγκρουση με έναν πολύ μεγαλύτερό του σε μέγεθος πλανήτη, τον πλανήτη Μελαγχολία.

Η ταινία είναι χωρισμένη σε δύο κεφάλαια, αφιερωμένα σε δύο αδερφές, την Τζαστίν (Κίρστεν Ντανστ, βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Κανών) και την Κλερ (Σαρλότ Γκενσμπούργκ). Στο πρώτο μέρος, στο τεράστιο, με γήπεδο γκολφ, εξοχικό της Κλερ, παρακολουθούμε τη δεξίωση της Τζαστίν, που μόλις έχει παντρευτεί για να ξεπεράσει, όπως πιστεύει τη μελαγχολία της. Από την αρχή όμως ξέρουμε πως η δεξίωση πάει στραβά και τελικά θα οδηγήσει σε διάλυση. Στο δεύτερο κεφάλαιο, αφιερωμένο στην Κλερ, παρακολουθούμε τις δύο αδερφές στη διάρκεια ενός διημέρου, μετά τη διάλυση του γάμου, μέχρι την τελική καταστροφή του πλανήτη, με την Κλερ να προσπαθεί να πιστέψει τον άντρα της που τη διαβεβαιώνει πως ο πλανήτης Μελαγχολία δεν πρόκειται να συγκρουστεί με τη Γη.

Για τον Τρίερ, η καταστροφή του κόσμου δεν είναι μια απλή περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, αλλά ένας τρόπος να ξεπεράσουν η ηρωίδα του και ο ίδιος την κατάθλιψη και να περάσουν στην άλλη πλευρά. Αυτή της ελπίδας και της λύτρωσης. Γιατί, παρ' όλο που φαινομενικά πρόκειται για μια ταινία όπου τα πάντα εξαφανίζονται, ο τρόπος με τον οποίο τα παρουσιάζει ο σκηνοθέτης, δημιουργεί ένα αίσθημα λύτρωσης κι ανοίγει ένα δρόμο αποδοχής της ύπαρξής μας - όπως τονίζεται στην όμορφη σκηνή με τις δύο αδερφές και τον μικρό και αθώο γιο της Κλερ (από τις πιο ωραίες σκηνές του είναι αυτές που με λίγο σύρμα φτιάχνει έναν τρόπο να βλέπει αν ο πλανήτης Μελαγχολία πλησιάζει ή απομακρύνεται από τη Γη) να περιμένουν την τελική σύγκρουση, αγκαλιασμένοι κάτω από μια πρόχειρη «καλύβα» από κλαδιά δέντρων που φτιάχνει η Κλερ. Μια σύγκρουση δοσμένη με τον πιο δυνατό, τρομακτικό, μαζί και εκκωφαντικό, τρόπο, που σε στοιχειώνει.

Η καταστροφή αυτή του πλανήτη μας, για τον σκηνοθέτη του «Αντίχριστου», είναι παράλληλα και ένας τρόπος για να καταγράψει τον ίδιο τον άνθρωπο μπροστά σε ένα αναπόφευκτο τέλος. Η μοναξιά και η μελαγχολία για τον Τρίερ δεν είναι κατακριτέες, ούτε λόγοι για απαισιοδοξία. Είναι μέσα για να κοιτάξουμε τον ίδιο τον εαυτό μας, να αναγνωρίσουμε τη φύση μας και να συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας και τον θάνατο. Ο θάνατος είναι, για δημιουργούς όπως ο Τρίερ, μέσο για ενδοσκόπηση. Ο θάνατος -είτε προσωπικός είτε του κόσμου- μας βάζει μπροστά στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Οι συζητήσεις στη γαμήλια δεξίωση, οι αμφιταλαντεύσεις, η αυτοκριτική έχουν κάτι από τον Ντοστογιέφσκι.

Με ένα στιλ, όπου κυριαρχεί μια αντικειμενική, ψυχρή αντιμετώπιση, που θυμίζει τις τρεις προηγούμενες ταινίες του, «Dogville», «Manderlay» και πάνω απ' όλα τον «Αντίχριστο», ο Τρίερ οδήγησε παραπέρα τη μελέτη του πάνω σε μια φθαρμένη, χωρίς σωτηρία, κοινωνία. Μια κοινωνία που μόνο μέσα από την κατανόηση και την αλτρουιστική αγάπη (όπως αυτή των δύο αδερφών που βλέπουμε στα τελευταία πλάνα της ταινίας) μπορεί να βρει τη λύτρωση. Με τη «Μελαγχολία», ο Τρίερ έφτιαξε μια ταινία ξεχωριστή, ταινία που συνδυάζει τη σκέψη με το σασπένς αλλά και την ομορφιά, μια ταινία αριστουργηματική, απόγειο του κινηματογραφικού του έργου.
ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 

Μια γαμήλια δεξίωση καταστρέφεται, ένας μυστηριώδης πλανήτης απειλεί να συγκρουστεί με τη Γη. Ποιο από τα δύο συμβολίζει καλύτερα το τέλος του - θνητού μας - κόσμου;

Ένας καταιγισμός αφηρημένων εικόνων (με σαφή πηγή έμπνευσης ή αναφορές σε ζωγραφικά έργα τέχνης, από τους «Κυνηγούς στο Χιόνι» του Μπρούγκερ μέχρι την «Οφηλία» του Μιλέϊ, μεταξύ άλλων), ενορχηστρωμένος πάνω στη δραματικά λυρική εισαγωγή της όπερας του Βάγκνερ «Τριστάνος και Ιζόλδη», σου τεντώνει τα βλέφαρα για οκτώ περίπου λεπτά, μέχρι το δυσοίωνο πλάνο της σύγκρουσης δύο πλανητών στο διάστημα. Ο τίτλος του φιλμ και το όνομα του Λαρς Φον Τρίερ αποτελούν μια συνοριακή γραμμή, ανάμεσα στο οπτικό μεγαλείο αυτού του προλόγου και την υπόλοιπη ταινία, η οποία ακολουθεί ένα ολότελα ρεαλιστικό μονοπάτι αισθητικής και αφήγησης. Μερικές από τις εικόνες αυτού του... αδιέξοδου «προλόγου» θα καταφέρουν να εισχωρήσουν στο σύμπαν της πλοκής της «Melancholia», δίχως το πέπλο του εφετζίδικα ονειρικού ή φανταστικού. Η σημειολογία, πιθανότατα, κάνει πάρτι μέσα σ’ αυτά τα οκτώ λεπτά. Ακόμη πιο πιθανό, όμως, είναι ο Τρίερ να γελά πίσω από την πλάτη μας με τούτη τη σεκάνς - σπαζοκεφαλιά, για την οποία δεν θα πάρουμε ποτέ απάντηση.

Τζαστίν. Μέρος πρώτο. Νιόπαντρο ζευγάρι (η σχεδόν σε κατάσταση trance Κίρστεν Ντανστ και ο Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ φορώντας μια μούτα αλά Τζιμ Κάρεϊ), εμφανώς ανώριμο και χαζοχαρούμενα κεραυνοβολημένο (κάποιοι θα το αποκαλούσαν ερωτευμένο...), προσεγγίζει με τεράστια λιμουζίνα την έπαυλη, στην οποία θα τελεστεί μια εντυπωσιακά στημένη γαμήλια δεξίωση. «Enjoy it while it lasts», εύχεται με περίσσια δόση σαρκασμού, όντας χωρισμένη, η μητέρα (πάντα αγέρωχη και βαθιά εσωτερική η Σαρλότ Ράμπλινγκ) της νύφης, αφήνοντας το θεατή να «απολαύσει» μια σειρά από απανωτές ατυχίες διαπροσωπικών σχέσεων, που μοιάζουν με αμερικανοποιημένη παρωδία της «Οικογενειακής Γιορτής» (η πρώτη ταινία της «φούσκας» που άκουγε στο όνομα Δόγμα), σε μορφή ωριαίου επεισοδίου τηλεοπτικής σειράς του ΗΒΟ. Το δυσλειτουργικό και οι νευρώσεις είναι στη διαπασών, ο Τρίερ σίγουρα αυτο-ψυχαναλύεται από τη θέση του σεναριογράφου και τα πάντα πάνε κατά διαόλου. Ο θεσμός της οικογένειας, το νόημα του να παντρεύεται κανείς, κάθε έννοια που σχετίζεται με τη διαιώνιση του είδους μας. Το κοινωνικά ιδεατό, η παράδοση του μοντέλου ζωής, το πολιτισμένα αποδεκτό, όλα συνθλίβονται σταδιακά, παράλληλα με ενδείξεις της φύσης για τον ερχομό ενός μεγάλου κακού. «What did you expect?», καταλήγει να πει η νύφη, σαν σε μνημόσυνο, λίγη ώρα πριν ξημερώσει... το δεύτερο μέρος.

Το κωμικοτραγικό χάνει το πρώτο του συνθετικό με την εμφάνιση του τίτλου - ονόματος της Κλερ, αδελφής της Τζαστίν, συζύγου, μητέρας, μεγαλοαστής και... αλώβητης από την εκδικητική μανία του Τρίερ! Η Κλερ σκέφτεται διαρκώς και φοβάται το μοναδικό πράγμα που θα έπρεπε να προβληματίζει τους πάντες, από το προηγούμενο βράδυ. Ο πλανήτης Μελαγχολία, που έγινε απότομα ορατός από τη Γη σαν δεύτερο φεγγάρι, μας πλησιάζει απειλητικά και η επαφή με τον πολιτισμό, τον «έξω» κόσμο, χάνεται ολοκληρωτικά (αντίο τηλεπικοινωνίες, αντίο ηλεκτρικό ρεύμα). Η Κλερ φοβάται τη Φύση. Και εμείς, για να συμπληρώσουμε την αποστασιοποιημένη εικόνα του - μη ορατού - χάους, γνωρίζουμε τι εστί φύση του ανθρώπινου είδους. Μπροστά στον κίνδυνο, στο ενδεχόμενο του ερχομού του τέλους του κόσμου (μας), ο θεατής απομονώνεται από συναισθήματα και βιώνει... την απόλυτη μοναξιά του. Ο μισανθρωπία του Τρίερ γιορτάζει. Είμαστε μόνοι στο σύμπαν και μόνοι θα πεθάνουμε. Δε θα λείψουμε από κανέναν και κανείς δε θα μας θυμάται. Καμία πίστη, κανένα έλεος, καμιά συγχώρεση. Στάχτη.

Στον αντίποδα των χολιγουντιανών ταινιών καταστροφής, όπου το τέλος συνοδεύεται από λυτρωτικά και πανανθρώπινα μηνύματα, ο Λαρς Φον Τρίερ σου λέει κατάμουτρα πως όλα αυτά είναι σκατά (όπως και η ίδια σου η ύπαρξη, πάνω κάτω) και επιφυλάσσει για το κλείσιμο του «Melancholia» στιγμές που θα σε κάνουν να αισθανθείς γυμνός μέσα στην αίθουσα, με το οξυγόνο να λιγοστεύει θανάσιμα, για σένα και τους γύρω σου. Ως ένας από τους μεγαλύτερους υβριστές της Τέχνης του κινηματογράφου, αλλά και της ζωής της ίδιας, ο Τρίερ έχει ξανά το δικαίωμα να σου γαμήσει την ψυχή, να σου κλωτσήσει κάθε καλοσύνη και να σου θυμίσει, επιτέλους ξανά, πόσο μεγάλο είναι το σινεμά του και γιατί τον χρίσαμε Δημιουργό. Το μόνο πράγμα που στερεί από την ταινία του τον τίτλο του αριστουργήματος είναι το γεγονός πως... η ζωή συνεχίζεται. Τι ειρωνεία κι αυτή.

Ηλίας Φραγκούλης www.cinemad.blogspot.com