Προβολή 17/01 : Το Τετράγωνο (19:00)

Το Τετράγωνο

Σκηνοθεσία Ρούμπεν Έστλουντ με τους: Ελίζαμπεθ Μος, Ντόμινικ Γουέστ, Κλάενς Μπανγκ

(Προσοχή ! Η προβολή της 17/01 θα ξεκινήσει στις 19:00)

Βραβεία :

Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα και το βραβείο Vulcan στο 70ό φεστιβάλ των Καννών.

Στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου κέρδισε στις κατηγορίες: καλύτερης ταινίας, κωμωδίας, σκηνοθέτη, σεναριογράφου, σχεδιασμού παραγωγής και ηθοποιού (Κλάις Μπανγκ).

Είναι η πρόταση της Σουηδίας για την καλύτερη ξενόγλωσση ταινία στα 90ά βραβεία Όσκαρ και έχει φτάσει στην τελική εννεάδα. Επίσης, ήταν υποψήφια για τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, το Βραβείο Satellite Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και το Βραβείο Γκόγια Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας.

Σύνοψη

Ο ευφυής και ωραίος Christian (Claes Bang) είναι καταξιωμένος επιμελητής σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Διαζευγμένος και αφοσιωμένος πατέρας δύο παιδιών, οδηγεί ηλεκτρικό αυτοκίνητο και υποστηρίζει κοινωφελείς οργανισμούς. Η επόμενη έκθεση που επιμελείται, με τίτλο The Square, είναι μια εγκατάσταση που προσκαλεί τους περαστικούς στον αλτρουισμό, υπενθυμίζοντας την ευθύνη απέναντι στον συνάνθρωπο. Αλλά καμιά φορά είναι δύσκολο να ανταποκριθείς στα ίδια σου τα ιδεώδη. Ο ίδιος ο Christian αντιδρά αλλόκοτα στην κλοπή του κινητού του και μπλέκεται σε ντροπιαστικές καταστάσεις. Σε παράλληλη δράση, η ομάδα δημοσίων σχέσεων του μουσείου έχει δημιουργήσει μια αναπάντεχη καμπάνια για το The Square. Η ανταπόκριση είναι υπερβολική και ο Christian, αλλά και το ίδιο το μουσείο, οδηγούνται σε υπαρξιακή κρίση.

 Βιογραφικό Σκηνοθέτη :

Ο Ρούμπεν Έστλουντ γεννήθηκε το 1974 στο Στίρσε, ένα νησάκι στη δυτική ακτή της Σουηδίας. Σπούδασε γραφιστική πριν εγγραφεί στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, όπου γνώρισε τον Έρικ Χέμεντορφ, με τον οποίο αργότερα ίδρυσε την εταιρία παραγωγής Plattform Produktion. Δεινός σκιέρ, ο Έστλουντ σκηνοθέτησε τρεις ταινίες για το σκι, όπου διαφαίνεται η προτίμησή του για μεγάλης διάρκειας σεκάνς – την οποία οργάνωσε και ανέπτυξε κατά τη διάρκεια των κινηματογραφικών σπουδών του και που, μέχρι σήμερα, παραμένει σημαντικό χαρακτηριστικό της δουλειάς του. Έχει γίνει γνωστός για τη με χιούμορ και ακρίβεια απεικόνιση της ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς και για την περίφημη χρήση του Photoshop και άλλων μορφών λογισμικού επεξεργασίας εικόνας στις ταινίες του. Σήμερα διδάσκει κινηματογράφο στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Γκέτεμποργκ. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, Μογγόλος κιθαριστής, κέρδισε το βραβείο FIPRESCI στη Μόσχα το 2005. Η ταινία στη συνέχεια κυκλοφόρησε σε διεθνή διανομή σε περισσότερες από 20 χώρες και παρουσιάστηκε σε πολλά φεστιβάλ, εξασφαλίζοντάς του διεθνή αναγνώριση. Δύο χρόνια αργότερα, ο Έστλουντ κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο για τη μικρού μήκους ταινία Περιστατικό κοντά σε μια τράπεζα, στην οποία κάθε κίνηση του φακού δημιουργήθηκε στον υπολογιστή κατά τη διάρκεια του post-production. Η πρεμιέρα της τρίτης μεγάλου μήκους ταινίας του, Play (2011), πραγματοποιήθηκε στις Κάννες, στο Directors’ Fortnight, οπου έλαβε το Βραβείο Coup de coeur. Η ταινία ήταν υποψήφια για το περίφημο βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κέρδισε το Nordic Prize, την υψηλότερη διάκριση στη Σκανδιναβία. Η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του, Ανωτέρα βίαForce Majeure, έκανε πρεμιέρα στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» στις Κάννες, όπου του απονεμήθηκε το βραβείο της Κριτικής Επιτροπής. Η ταινία επιλέχθηκε σε αμέτρητα φεστιβάλ και κέρδισε 16 βραβεία καλύτερης ξένης ταινίας· ήταν επίσης υποψήφια για τη Χρυσή Σφαίρα και πέρασε στην προ-επιλογή (shortlist) των Όσκαρ. Η ταινία έκανε διανομή σε περισσότερες από 70 χώρες. Η πιο πρόσφατη ταινία του, Το τετράγωνο, κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα το 2017.

Φιλμογραφία

2008 Involuntary | Ακούσια
2011 Play
2014 Turist | Ανωτέρα βία
2017 The Square | Το τετράγωνο

Σημείωμα του σκηνοθέτη Ruben Östlund

Όπως και με την Ανωτέρα Βία, Το Τετράγωνο είναι ένα δράμα και μία σάτιρα. Ήθελα να κάνω μια κομψή ταινία με εικαστικές και ρητορικές τεχνικές για να προκαλέσω και να διασκεδάσω τους θεατές. Θεματικά, η ταινία κινείται ανάμεσα σε θέματα όπως η ευθύνη και η εμπιστοσύνη, ο πλούτος και η φτώχια, η ισχύς και η αδυναμία. Η πίστη στο άτομο που μεγαλώνει και η πίστη στην κοινότητα που φθίνει. Η δυσπιστία απέναντι στο κράτος, στα μέσα ενημέρωσης και στην τέχνη.

Η γέννηση της ιδέας

Το 2008 άνοιξε η πρώτη περιφραγμένη κοινότητα στη Σουηδία, μια «κλειστή» περιοχή με κατοικίες στην οποία μόνο οι εξουσιοδοτημένοι ιδιοκτήτες είχαν πρόσβαση, ένα ακραίο παράδειγμα τους πώς οι προνομιούχες κοινωνικές ομάδες αποκόβονται από τον περίγυρο τους. Είναι επίσης ένα από τα πολλά σημάδια για το πώς οι ευρωπαϊκές κοινωνίες γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητες όσο τα χρέη των κρατών μεγαλώνουν, οι κοινωνικές παροχές συρρικνώνονται και το χάσμα ανάμεσα στους φτωχούς και στους πλούσιους διευρύνεται συνεχώς τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Ακόμα και στη Σουηδία, που κάποτε στήριζε περισσότερο από άλλες κοινωνίες την ισότητα, η άνοδος της ανεργίας και ο φόβος της κοινωνικής απαξίωσης έχει οδηγήσει τα άτομα σε δυσπιστία απέναντι στους συνανθρώπους και στην ίδια την κοινωνία. Ένα κυρίαρχο αίσθημα πολιτικής αδυναμίας υπονομεύει την εμπιστοσύνη μας στο κράτος και μας ωθεί να επικεντρωθούμε στους εαυτούς μας. Αλλά πώς θέλουμε να αναπτύξουμε τις κοινωνίες μας;

Κατά την έρευνα που έκανα για την ταινία Play, στην οποία περιγράφω πώς κάποια παιδιά κλέβουν άλλα παιδιά, συναντούσα συχνά την ανικανότητα μας όταν πρέπει να προσφέρουμε βοήθεια σε δημόσιους χώρους. Οι ληστείες της ταινίας γυρίστηκαν μέρα στο φιλήσυχο Γκέτεμποργκ, σε εμπορικά κέντρα, σε τραμ και πλατείες και οι ενήλικες δεν αντέδρασαν παρ’ όλο που τα περιστατικά διαδραματίζονταν πολύ κοντά τους.

Αυτή η αναστολή στο να προσφέρουμε βοήθεια όταν είναι παρόντες άλλοι είναι γνωστή στους ψυχολόγους ως «η απάθεια του παρευρισκόμενου» («bystander apathy»). Πειράματα δείχνουν ότι η πιθανότητα της βοήθειας είναι αντιστρόφως ανάλογη με τον αριθμό των παρευρισκόμενων, εξαιτίας αυτής της διάχυσης της ευθύνης που υπερισχύει σε μεγαλύτερες ομάδες, παρ΄όλο που υπάρχει απόδειξη ότι η συνοχή της ομάδας εξισορροπεί τη συλλογική αδιαφορία.

Όταν ο πατέρας μου ήταν νέος, τη δεκαετία του ’50, η δυτική κοινωνία είχε μια αίσθηση μοιρασμένης ευθύνης. Πράγματι, οι γονείς του τον άφηναν να παίζει στο κέντρο της Στοκχόλμης στα έξι του χρόνια. Απλώς του έβαζαν ένα ταμπελάκι στο λαιμό με τη διεύθυνση του σε περίπτωση που χανόταν. Αυτό μας θυμίζει ότι τότε οι άλλοι ενήλικες θεωρούνταν έμπιστα μέλη μιας κοινότητας που θα βοηθούσαν ένα παιδί σε μπελάδες, ενώ το σημερινό κλίμα δεν συνδράμει στη συνοχή της ομάδας ή στην εμπιστοσύνη στην κοινωνία. Τώρα θεωρούμε τους άλλους ενήλικες ως απειλή προς τα παιδιά μας. Με αυτές τις σκέψεις στο μυαλό, εξέλιξα την ιδέα της ταινίας με τη βοήθεια του Kalle Boman (παραγωγός ταινιών και ακαδημαϊκός) ως καλλιτεχνικό έργο που απευθύνεται στην εμπιστοσύνη στην κοινωνία και εξετάζει την ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τις τρέχουσες κοινωνικές αξίες.

Πιστεύω σε μία απλή εξίσωση. Αν δείξουμε εμπιστοσύνη, μας επιστρέφεται σε συμπόνια. Αν δεν εμπιστευόμαστε, αυτό δημιουργεί κίνητρα εκμετάλλευσης ατόμων που δεν βρίσκονται σε επιφυλακή.

Ιδανικά και πραγματικότητα

Ο τίτλος Το Τετράγωνο προέρχεται από ένα πρότζεκτ που εκθέσαμε το φθινόπωρο του 2014 στη νότια Σουηδία. Η έκθεση έγινε μόνιμη εγκατάσταση στην κεντρική πλατεία της πόλης. Αν κάποιος είναι στo τετράγωνο της πλατείας, τότε έχει το καθήκον να αντιδράσει αν ένας συνάνθρωπος χρειαστεί βοήθεια.

Αυτό που αλλάζει εδώ είναι μόνο ο τρόπος που επιλέγουμε να εκμαιεύσουμε αξίες. Το Τετράγωνο είναι ένας τόπος με ανθρωπιστικές αξίες, που αντλεί από την ηθική της αμοιβαιότητας που υπάρχει σχεδόν σε κάθε θρησκεία (ο χρυσός κανόνας: Κάνε στους άλλους αυτό που θα ήθελες να σου κάνουν), καθώς και στην Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Αν άφηνα το ποδήλατο μου ξεκλείδωτο κάπου και το έκλεβαν, οι περισσότεροι θα θεωρούσαν ότι έφταιγα μόνο εγώ.

Η έκθεση πειραματίστηκε με την ιδέα ότι η κοινωνική αρμονία εξαρτάται από μια απλή επιλογή ότι ο καθένας από εμάς φτιάχνει την κάθε μέρα. «Εμπιστεύομαι τους ανθρώπους» ή «Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους». Οι επισκέπτες του μουσείου έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο πόρτες. Αριστερά, εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους. Δεξιά, όχι. Οι περισσότεροι διάλεξαν το «εμπιστεύομαι τους ανθρώπους», αλλά μετά αγχώθηκαν όταν κλήθηκαν να αφήσουν τα κινητά τους και το πορτοφόλι τους στο πάτωμα της έκθεσης… Αυτή η αντίφαση απεικονίζει πόσο δύσκολο είναι να λειτουργείς με βάση τις αρχές σου.

Στο ίδιο μήκος κύματος με τις αξίες μας

Στην ταινία, αντιμετωπίζουμε μια αδυναμία στην ανθρώπινη φύση. Όταν προσπαθούμε να κάνουμε το σωστό, το πιο δύσκολο δεν είναι να συμφωνήσουμε σε κοινές αξίες, αλλά να λειτουργούμε με βάση αυτές. Για παράδειγμα, πώς πρέπει να φέρομαι στους επαίτες αν θέλω να προωθήσω μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνία, όπου το κενό ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους έχει εξαφανιστεί; Πρέπει να διατηρήσω την προνομιούχα ζωή που μου επιτρέπει να τους δίνω κάτι κάθε μέρα και να βελτιώσω  την κατάσταση τους με έναν μάλλον ασήμαντο τρόπο; Ή πρέπει να αλλάξω ριζικά τον τρόπο ζωής μου ώστε να αποκαταστήσω την ισορροπία ανάμεσα μας; Η άνοδος της ανέχειας και η αύξηση του πληθυσμού των αστέγων σε πόλεις του πρώτου κόσμου μας παρουσιάζει ένα τέτοιο δίλημμα κάθε μέρα.

Στην πρώτη ταινία μου, το Involuntary, αναρωτήθηκα πώς η συμπεριφορά μιας ομάδας μπορεί να περάσει το όριο, ως αναφορά στο πείραμα του Stanley Milgram. Αυτά τα πειράματα είναι γνωστά ως παραδείγματα της άποψης της Hannah Arendt για την κοινοτοπία του κακού και την υποταγή του ανθρώπου στην εξουσία.

Τώρα με Το Τετράγωνο με ενδιαφέρει να κάνω μνεία στο πείραμα του «Καλού Σαμαρείτη», που πραγματοποιήθηκε στο Princeton στο 1973. Σαράντα φοιτητές θεολογίας πήραν μέρος σε κάτι που πίστευαν ότι είναι μια μελέτη στη θρησκευτική εκπαίδευση και στο θρησκευτικό κάλεσμα. Αφού συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, τους έδωσαν οδηγίες να πάνε σε άλλο κτίριο και να βιαστούν, αλλά με διαφορετικό ρυθμό. Στον δρόμο, ένας ηθοποιός που συμμετείχε ως μέλος της ομάδας έπεσε και υποδυόταν ότι χρειάζεται βοήθεια. Προφανώς, οι φοιτητές θεολογίας ήξεραν το μήνυμα της παραβολής του Καλού Σαμαρείτη: πρέπει να βοηθάμε κάποιον που έχει ανάγκη.  Βοήθησαν οι 40 φοιτητές θεολογίας; Οι περισσότεροι όχι, αλλά τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο περισσότερο τους είχαν πει να βιαστούν, τόσο λιγότερο επέδειξαν βοηθητική συμπεριφορά.

Η ανθρωπιά του πρωταγωνιστή

Ο Christian έχει πολλές πλευρές: είναι ιδεαλιστής στα λόγια και κυνικός στην πράξη, εξίσου ισχυρός και ανίσχυρος και πάει λέγοντας. Όπως κι εγώ, είναι διαζευγμένος πατέρας δύο παιδιών και εργάζεται στον τομέα του πολιτισμού, ενώ είναι αφοσιωμένος στα υπαρξιακά και κοινωνικά ερωτήματα του. Είναι πεπεισμένος ότι Το Τετράγωνο είναι μια πρωτοποριακή ιδέα και θέλει πραγματικά να φέρει καινούριες σκέψεις στους ανθρώπους, αλλά την ίδια στιγμή είναι ένας κοινωνικός χαμαιλέοντας που ξέρει πώς να παίξει τον ρόλο του ως μέλος ανώτερης κοινωνικής τάξης και να πλοηγήσει τις προσδοκίες των χορηγών, των επισκεπτών, των καλλιτεχνών κτλ.

Ο Christian αντιμετωπίζει ερωτήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι, του να πάρεις την ευθύνη, να εμπιστεύεσαι και να είσαι έμπιστος, να συμπεριφέρεσαι ηθικά σε ατομικό επίπεδο. Και όταν συναντά ένα δίλημμα, οι ατομικές του πράξεις έρχονται σε διαμάχη με την ηθική του στάση. Ο Christian εμφανίζεται ως ζωντανή αντίφαση, όπως και πολλοί από εμάς. Στο τέλος της ταινίας, πρέπει να αξιολογήσουμε αν πήρε το μάθημα του.

Το Τετράγωνο επιζητά ανεπιτήδευτη ερμηνεία από τους ηθοποιούς. Η σχέση αγάπης ανάμεσα στον Christian και τις κόρες του, που είναι μαζορέτες,  σχηματίζουν τον συναισθηματικό πυρήνα της ταινίας και δείχνει μέσα από συμπαγείς εικόνες την ιδέα μιας αναζήτησης για την ουτοπία. Πράγματι, οι κόρες του είναι ενωμένες σε μια πολύ αποτελεσματική συλλογική προσπάθεια όπου ο καθένας από τα άτομα που λειτουργούν μαζί παίζει έναν ισότιμα σημαντικό ρόλο στο επίτευγμα. Είναι και μια οπτική εκδήλωση της σημασίας της εμπιστοσύνης του να βλέπεις ένα δεκάχρονο κορίτσι να βουτάει σε σάλτο, έχοντας εμπιστοσύνη ότι οι άλλοι θα την πιάσουν. Η συγκέντρωση της μαζορέτας και η χαρά αποτυπώνουν το καλύτερο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας;

Μπορεί η δικαιοσύνη να εξαγοράσει την ευτυχία;

Το ταξίδι του Christian εκφράζει τις δύο σωκρατικές πηγές της δικαιοσύνης: το κοινωνικό συμβόλαιο και την ατομική ηθική. Η δικαιοσύνη έχει να κάνει με την υποταγή σε κανόνες όσο και οι υπόλοιποι υπακούν σε αυτούς, αλλά ακόμα περισσότερο η δικαιοσύνη είναι το καθεστώς μιας καλορυθμισμένης ψυχής. Οπότε ο δίκαιος άνθρωπος θα είναι αναγκαστικά και ευτυχισμένος. Αυτή η παλιά και θελκτική ιδέα του να κάνεις το σωστό, ότι η δικαιοσύνη μπορεί να εξαγοράσει την ευτυχία είναι ξεπερασμένη. Έρευνες κοινωνικής ψυχολογίας έχουν δείξει έντονη εμπιστοσύνη ανάμεσα στους εθελοντές  με υψηλό επίπεδο κοινωνικής και πολιτικής αλληλεπίδρασης και αναφέρονται σε αυτό το φαινόμενο ως «η ευφορία αυτού που βοηθάει». Μπορεί οι θεατές να γελάσουν με τις άτσαλες και αστεία ντροπιαστικές πράξεις του, αλλά μπορεί και να μοιραστούν την ιδέα της δικαιοσύνης που υπογραμμίζει το ταξίδι του.

Πολύ καλό για να γίνει viral ή πώς τα μέσα ενημέρωσης μας κάνουν πιο κακούς

Ως σάτιρα, η ταινία υπερβάλλει στις χειρότερες τάσεις που παρατηρούνται σήμερα, όπως τον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης αγνοούν την ίδια τους την ευθύνη όταν αναπαράγουν τα ίδια τα προβλήματα που δημοσιεύουν. Το μουσείο έχει προσλάβει ειδικούς στις δημόσιες σχέσεις, ώστε οι ιδέες και η έκθεση να γίνει ευρέως γνωστή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το τμήμα των δημοσίων σχέσεων λέει όλο σαρκασμό ότι η ιδέα για Το Τετράγωνο παραείναι καλή και ότι αν θέλει το μουσείο να απασχολήσει τους δημοσιογράφους και να γράψουν για την έκθεση χρειάζεται αντιπαράθεση.

Μπορεί κανείς να βρει ομοιότητες με τα εξτρεμιστικά κόμματα στη Σουηδία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και αλλού, που μέσα από την προκλητική, πολωτική δημόσια συζήτηση, έχουν αιχμαλωτίσει την προσοχή του κοινού. Στη Σουηδία, ένα τέτοιο κόμμα έχει καταλάβει την τρίτη θέση ανάμεσα στα μεγάλα πολιτικά κόμματα.

Η τραγική ειρωνεία έχει μετατρέψει τα μέσα μαζικής επικοινωνίας στο καλύτερο εργαλείο προώθησης για τα τρομοκρατικές οργανώσεις. Όλοι ξέρουν, αλλά κανείς δεν έχει πάρει το μάθημα του, για την υστερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης που οδηγεί Ευρωπαίους να συμμετέχουν στον ISIS ή να εμπνευστούν για τις δολοφονικές επιθέσεις στην Κοπεγχάγη λίγες μέρες μετά την επίθεση στο Charlie Hebdo. Πριν μερικά χρόνια, οι ηθικές αρχές του τύπου θα απέτρεπαν μια εφημερίδα ή έναν ανταποκριτή να δείξει σοκαριστικές, αβέβαιες ή επεξεργασμένες εικόνες. Όσο όμως γίνονται περικοπές και οι δημοσιογράφοι πλήττονται, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν στραφεί σε εντυπωσιακές εικόνες. Τώρα πια όσο μια εικόνα έχει εκρηκτικό περιεχόμενο, δεν έχει σημασία το ίδιο το περιεχόμενο. Η περίπτωση του μικρού αγοριού από τη Συρία που πνίγηκε είναι ανησυχητική.

Μία και μόνο εικόνα ξαφνικά άλλαξε την άποψη για όσους έψαχναν άσυλο σε πολλές εφημερίδες της Ευρώπης και του κόσμου. Έδειξε πόσο δυνατή επίδραση μπορεί να έχει μία καλή εικόνα αν είναι προκλητική ή αρκετά συγκινητική για να ξεχωρίσει στην ατελείωτη ροή πληροφορίας και εικόνων που μας κατακλύζουν.

Πάνω απ’ όλα όμως, νομίζω ότι έδειξε ότι χρειαζόμαστε μια εικόνα για να συνδεθούμε συναισθηματικά γιατί τα μέσα μαζικής επικοινωνίας σπάνια υποστηρίζουν μια συγκεκριμένη θέση πια. Πράγματι, ανήθικα ρεπορτάζ με τραβηγμένες εικόνες έχουν γίνει κανόνας και αναμεταδίδονται σε όλο τον κόσμο με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η ταινία προσπαθεί να απευθύνει αυτό το επείγον ερώτημα με έναν ελαφρύ, παράδοξο τρόπο. Το προφανώς ψεύτικο YouTube κλιπάκι που δημιούργησε το τμήμα δημοσιών σχέσεων για να προωθήσει την ηθική διάσταση της έκθεσης είναι ένα τρανό παράδειγμα του πως τα media είναι μέρος του τρόπου που βλέπουμε τον κόσμο και τον παρεξηγούμε. Το βρίσκω σημαντικό να αναλύσουμε τις επιδράσεις, γιατί είμαι πεπεισμένος ότι οι κινούμενες εικόνες είναι τα πιο ισχυρά μέσα έκφρασης που είχαμε ποτέ και άρα πιο επικίνδυνες. Συγχρόνως, ο κινηματογράφος μας εξασφαλίζει μία καταπληκτική πρόσβαση στον κόσμο: υπάρχουν τόσο που δεν έχουμε κάνει οι ίδιοι, αλλά έχουμε αποκτήσει την εμπειρία τους στο μυαλό μας μέσα από τις ταινίες.

Οι ταινίες μπορούν για παράδειγμα να βελτιώσουν μια κριτική σκέψη για τις συμβάσεις και το τι θεωρούμε δεδομένο. Ενθουσιάζομαι όταν κάποιος μου λέει ότι συζητούσε μια ταινία μου όλη νύχτα με φίλους, γιατί τότε η ταινία μου έχει ξεκινήσει μια αλλαγή έξω από την κινηματογραφική αίθουσα.